Όταν σκεφτόμαστε για την κομποστοποίηση, η εικόνα που μας έρχεται συνήθως είναι ένας σωρός από φύλλα, κομμένο γρασίδι κλπ. Ενώ ο παραδοσιακός τρόπος εξακολουθεί να είναι ο πιο κοινός τύπος κομποστοποίησης, οι εφαρμογές αναερόβιας κομποστοποίησης έχουν κερδίσει δημοτικότητα. Πρόκειται για μια αρχαία μέθοδο διαχείριση οργανικών αποβλήτων που σήμερα χρησιμοποιείται βιομηχανικά αλλά και ιδιωτικά, με σκοπό τη μετατροπή κυρίως των απορριμμάτων τροφής σε επαναχρησιμοποιούμενο βελτιωτικό εδάφους και υγρό λίπασμα, το οποίο παράγεται ως παραπροϊόν.
Στη συνέχεια θα ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά και στις δύο αυτές περιπτώσεις χρήσης. Πρώτα όμως πρέπει να αναφέρουμε τα βασικά για να διασφαλίσουμε ότι θα είστε σε θέση να απαντήσετε στο ερώτημα “τι είναι η αναερόβια κομποστοποίηση;”
Τι είναι η αναερόβια κομποστοποίηση;
Ας ξεκινήσουμε διευθετώντας την τεχνικά εσφαλμένη χρήση της λέξης ” κομποστοποίηση” στην περίπτωση του όρου “αναερόβια κομποστοποίηση”. Όπως υποδηλώνει ο τίτλος, η αναερόβια αποσύνθεση δεν είναι πραγματικά κομποστοποίηση. Ο όρος «κομποστοποίηση» προορίζεται τεχνικά για την αερόβια αποσύνθεση. Ωστόσο, τείνουμε να χρησιμοποιούμε τις λέξεις «κομπόστ» και «κομποστοποίηση» για όλα τα είδη διαχείρισης οργανικών αποβλήτων που γίνονται από άτομα και παράγουν ως τελικό προϊόν ένα πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά βελτιωτικό εδάφους.
Επιπλέον, ας ρίξουμε μια ματιά στο «αναερόβιο» μέρος αυτής της διαδικασίας. Αυτός ο όρος χρησιμοποιείται για όλες τις διεργασίες που συμβαίνουν χωρίς αέρα (ιδιαιτέρως οξυγόνου). Δεδομένου ότι η πλήρης απουσία αέρα είναι μια συνθήκη που συχνά είναι δύσκολο για να επιτευχθεί, θεωρούμε αναερόβια την αποσύνθεση που συμβαίνει με συγκέντρωση οξυγόνου κάτω από 5 mg/l. Επιπλέον, υπάρχουν και άλλοι σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη διαδικασία κομποστοποίησης.
Για να επιτευχθούν οι αναερόβιες συνθήκες, η χρήση κλειστών δοχείων είναι η απλούστερη λύση, αν και η κάλυψη ενός σωρού οργανικών απορριμμάτων με αεροστεγές μουσαμά μπορεί επίσης να λειτουργήσει. Επιπλέον, η χρήση κλειστών δοχείων προσφέρει μια εξαιρετικά πρακτική λύση καθώς εξαλείφει τις οσμές και εμποδίζει την πρόσβαση παρασίτων στα οργανικά απόβλητα κατά τη διαδικασία αποσύνθεσης. Επίσης εξαλείφει την ανάγκη για ανάδευση, που να είναι μια εξαιρετικά άβολη διαδικασία της αερόβιας κομποστοποίησης. Έτσι, η αναερόβια κομποστοποίηση είναι ιδανική για τη διαχείριση βιομηχανικών οργανικών αποβλήτων. Επιπλέον, είναι επίσης ο πιο πρακτικός τρόπος διαχείρισης των απορριμμάτων κουζίνας σε κάθε τύπο σπιτιού (γνωστός και ως κομποστοποίηση εσωτερικού χώρου).
Αναερόβια κομποστοποίηση έναντι αναερόβιας αποσύνθεσης
Πριν προχωρήσουμε, πρέπει να γνωρίζετε ότι η αναερόβια κομποστοποίηση και η αναερόβια αποσύνθεση δεν αναφέρονται απαραίτητα στην ίδια διαδικασία. Βλέπετε, η αναερόβια αποσύνθεση είναι ο όρος που καλύπτει όλους τους τύπους οργανικής αποσύνθεσης με την απουσία οξυγόνου. Από την άλλη, η αναερόβια κομποστοποίηση τεχνικά αναφέρεται σωστά ως ζύμωση, που είναι ένας τύπος αναερόβιας αποσύνθεσης που διεγείρει τη ζωή. Γιατί αν η αναερόβια αποσύνθεση δεν διεγείρει τη ζωή, μιλάμε για σήψη.
Ας αναφέρουμε επίσης την κομποστοποίηση Bokashi, που είναι ένας ακόμη όρος για την αναερόβια κομποστοποίηση. Προέρχεται από την Ιαπωνία, όπου οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν ήδη αυτήν την τεχνική για τη διαχείριση οργανικών απορριμμάτων πριν από χιλιετίες. Γι αυτό, οι όροι “αναερόβια κομποστοποίηση” και “κομποστοποίηση Bokashi” χρησιμοποιούνται συνήθως για να περιγράψουν το ίδιο πράγμα.
Ενεργοί μικροοργανισμοί και αναερόβια κομποστοποίηση
Όπως πιθανότατα γνωρίζετε, υπάρχει ένα ευρύ φάσμα οργανισμών που εμπλέκονται στην κομποστοποίηση. Η ομάδα οργανισμών παίζει τον πιο σημαντικό ρόλο όταν πρόκειται για την αποσύνθεση οργανικών υλικών είναι οι μικροοργανισμοί. Συγκεκριμένα, μιλάμε για ωφέλιμους ή αλλιώς ενεργούς μικροοργανισμούς (ΕΜ), που ενδεικτικά είδη είναι τα Κονδυλώδη βακτήρια, Μυκόρριζα, Αζωτοδεσμευτικά βακτήρια, Βάκιλλοι, Ψευδομονάδες, Τριχόδερμα, Στρεπτομύκητες κ.α. Επιπλέον, όπως έχουμε αερόβια και αναερόβια αποσύνθεση, έχουμε αερόβιους και αναερόβιους μικροοργανισμούς. Οι πρώτοι απαιτούν οξυγόνο για την επεξεργασία οργανικών υλικών, ενώ οι δεύτεροι τα καταφέρνουν χωρίς οξυγόνο. Επιπλέον, ορισμένοι μικροοργανισμοί μπορούν να επιβιώσουν και να επεξεργαστούν οργανικό υλικό και στις δύο συνθήκες.
Γνωρίζετε πιθανώς ότι και οι δύο τύποι ωφέλιμων μικροοργανισμών υπάρχουν φυσικά στο περιβάλλον. Έτσι η διαδικασία της ευεργετικής αποσύνθεσης θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί από μόνη της. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι συνθήκες στην αναερόβια κομποστοποίηση τείνουν να γίνονται αντίξοες (πολύ όξινες), η χρήση ενός επιταχυντή ζύμωσης είναι η καλύτερη λύση. Με αυτόν τον τρόπο, η διαδικασία επιταχύνεται σημαντικά και μπορούμε να έχουμε έτοιμο υλικό προ-κομποστοποίησης σε 14 ημέρες.
Περιπτώσεις χρήσης αναερόβιας κομποστοποίησης
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η αναερόβια κομποστοποίηση χρησιμοποιείται τόσο βιομηχανικά όσο και ιδιωτικά. Ίσως γνωρίζετε πως η απόρριψη οργανικών αποβλήτων σε χωματερές προκαλεί την απελευθέρωση μεγάλων ποσοτήτων CO2 στην ατμόσφαιρα. Λαμβάνοντας υπόψη την ποσότητα των οργανικών αποβλήτων που παράγουμε και το γεγονός ότι η αυξημένη επίδραση της υπερθέρμανσης του πλανήτη αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες απειλές για τον πλανήτη μας, θα έπρεπε να είμαστε πιο προσεκτικοί. Υπάρχουν εργοστάσια αναερόβιας χώνευσης (παραγωγής βιοαερίου) που χρησιμοποιούν τη διαδικασία αναερόβιας κομποστοποίησης για να διαχειρίζονται υπεύθυνα τα οργανικά απόβλητα. Κατά μέσο όρο, αυτές οι εγκαταστάσεις μειώνουν σε μεγάλο ποσοστό τις εκπομπές CO2 ανά τόνο οργανικών αποβλήτων. Παράγουν επίσης οργανικά δομικά εδάφους και λιπάσματα που στη συνέχεια χρησιμοποιούν οι τοπικές φάρμες για να διαχειριστούν τα χωράφια τους με βιώσιμο τρόπο.
Εκτός από τις βιομηχανικές λύσεις, η αναερόβια κομποστοποίηση επιτρέπει στον μέσο πολίτη να συμβάλλει στη διαχείριση των οργανικών απορριμμάτων απευθείας από το σπίτι του. Ενώ η παραδοσιακή – αερόβια – κομποστοποίηση μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί σε εσωτερικούς χώρους, είναι μια διαδικασία που λερώνει πολύ. Γι αυτό, η κομποστοποίηση Bokashi αποδείχθηκε ως η απόλυτη λύση για τη διαχείριση των απορριμμάτων κουζίνας. Χρησιμοποιώντας έναν ποιοτικό κομποστοποιητή εσωτερικού χώρου (η καλύτερη λύση είναι η χρήση του σετ δύο κάδων), ακόμη και οι κάτοικοι διαμερισμάτων έχουν την ευκαιρία να μετατρέψουν τα οργανικά τους απόβλητα σε λίπασμα που παράγει το νοικοκυριό τους.
Αυτές οι λύσεις αναερόβιας κομπόστοποίησης εσωτερικού χώρου είναι πολύ εύκολες στη χρήση – και πολύ παρόμοιες με τη χρήση οποιουδήποτε κάδου οργανικών απορριμμάτων. Ωστόσο, θέλετε να προσθέσετε λίγο πίτουρο Bokashi πάνω σε κάθε στρώμα οργανικών απορριμμάτων για να εισάγετε το EM στο μείγμα. Επιπλέον, οι κομποστοποιητές Bokashi διαθέτουν ένα βρυσάκι που σας επιτρέπει να αφαιρείτε το υγρό Bokashi κάθε 2-3 ημέρες, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί όπως είναι για τον καθαρισμό των αποχετεύσεων σας ή για τη λίπανση των φυτών σας αραιώνοντάς το σε αναλογία 1:200.
Επίλογος
Τώρα γνωρίζετε ότι η αναερόβια αποσύνθεση είναι μια διαδικασία που περιλαμβάνει δύο διαφορετικούς τύπους αποσύνθεσης – ζύμωση και σήψη. Εφόσον το πρώτο διεγείρει τη ζωή, είναι αυτό στο οποίο αναφέρεται ως αναερόβια κομποστοποίηση. Επιπλέον, λόγω της προέλευσής της από την Ιαπωνία (ή την Κορέα), αυτός ο τύπος αποσύνθεσης είναι επίσης γνωστός ως κομποστοποίηση Bokashi (ιαπωνική λέξη για την οργανική ύλη που έχει υποστεί ζύμωση).
Λόγω της πρακτικότητας που προκύπτει από την απαραίτητη χρήση αεροστεγών δοχείων ή δεξαμενών, η λύση της αναερόβιας κομποστοποίησης χρησιμοποιείται για τη διαχείριση βιομηχανικών και οικιακών απορριμμάτων. Έτσι επιτρέπει σε όλους να διαχειρίζονται τα απορρίμματα της κουζίνας τους με πρακτικό και βιώσιμο τρόπο. Γι αυτό είναι σίγουρα κάτι που αξίζει να μάθουμε να κάνουμε σε αυτούς τους καιρούς που η μητέρα γη χρειάζεται το καλύτερο δυνατό από εμάς για διορθωθούν τα λάθη των προηγούμενων γενεών.